Tại sao định giá doanh nghiệp là 1 bước bắt buộc trước khi gọi vốn?

 

“Bạn không thể gọi vốn hiệu quả, nếu không làm chủ giá trị của chính mình.”

Gọi vốn không đơn thuần là thuyết trình pitch deck, hứa hẹn tương lai hay thuyết phục bằng sự đam mê. Nó là cuộc chơi của kiểm soát – phân bổ – và định vị giá trị. Và trong mọi cuộc chơi đó, định giá doanh nghiệp chính là kim chỉ nam.

 

1. Gọi vốn mà không định giá – giống như bán nhà mà không khảo sát thị trường

Rất nhiều founder gọi vốn theo cảm tính:

• Dựa vào benchmark các startup tương tự
• Dựa vào số tiền cần chi tiêu 12 tháng tới
• Hoặc tệ hơn: dựa vào số nhà đầu tư sẵn sàng rót vốn

Trong khi đó, định giá đúng giúp bạn biết rõ:

• Giá trị hiện tại và tiềm năng 3–5 năm tới
• Khả năng tăng trưởng lợi nhuận trên từng đơn vị vốn
• Tỷ lệ chia sẻ cổ phần tối ưu qua các vòng đầu tư

“Nếu bạn không định giá, người khác sẽ làm điều đó thay bạn – và thường là thấp hơn bạn nghĩ.”

2. Founder không nắm định giá – sẽ sớm mất quyền kiểm soát doanh nghiệp mình

Case study: Yeah1 mất quyền kiểm soát thương hiệu nội dung số hàng đầu Việt Nam

Yeah1 từng được định giá hơn 100 triệu USD khi IPO. Nhưng sau thương vụ thất bại với YouTube, giá trị doanh nghiệp sụt giảm mạnh, ban lãnh đạo thiếu định giá cập nhật để cơ cấu lại cổ phần, và kết quả là cổ đông sáng lập dần rời khỏi công ty.

Thất bại không đến từ sản phẩm – mà đến từ việc không kiểm soát được “giá trị doanh nghiệp theo thời gian”.

3. Định giá không phải để bán – mà để lựa chọn đúng thời điểm và đối tác chiến lược

Một báo cáo định giá không ép bạn phải bán hay gọi vốn. Nó giúp bạn:

• Biết doanh nghiệp đang ở đâu trong vòng đời phát triển
• Chủ động chọn thời điểm hợp lý để huy động thêm vốn hoặc thoái vốn
• Biết nên đàm phán với ai, ở vòng nào, và với kỳ vọng gì

VinCommerce (VinMart) đã được VinGroup thoái vốn đúng lúc sang Masan, sau khi đánh giá lại mô hình lợi nhuận ngành bán lẻ. Đây là ví dụ điển hình của “định giá là chiến lược thoái lui thông minh”.

4. Định giá là tấm bản đồ chiến lược – không phải chỉ để ‘show’ cho nhà đầu tư

Báo cáo định giá tốt sẽ chứa:

• Dòng tiền dự phóng
• Chỉ số ROIC, EBITDA margin, chi phí vốn
• Các tình huống mô phỏng (scenario planning)

Đây là nền tảng để xây mô hình tài chính, dùng cho:

• Phân bổ ngân sách hiệu quả sau khi gọi vốn
• Thiết kế lộ trình scale team, mở thị trường
• Chuẩn bị chiến lược IPO hoặc M&A trong tương lai

Một startup công nghệ tại Đà Nẵng sau khi định giá lại bằng phương pháp DCF đã cắt giảm 30% kế hoạch mở rộng không cần thiết, và nhờ đó giữ được biên lợi nhuận tốt khi gọi vốn vòng Pre-Series A.

5. Nếu bạn không kiểm soát giá trị doanh nghiệp, bạn không kiểm soát được vận mệnh của chính mình

Nhiều founder nghĩ rằng mình đang đi gọi vốn. Nhưng thực tế, chính họ đang dần “bán đi từng phần doanh nghiệp” mà không biết mình đã đánh đổi bao nhiêu.

Định giá là cách để bạn:

• Biết rõ mức độ đánh đổi (equity for capital)
• Chủ động trong thương lượng
• Không bị “bẫy định giá” khi vòng sau nhà đầu tư ép down round

Kết luận: Làm chủ định giá – Làm chủ cuộc chơi

Gọi vốn không phải là xin tiền. Gọi vốn là bán một phần doanh nghiệp – một phần tầm nhìn, một phần tương lai.

Và bạn không thể bán thứ mình không hiểu rõ giá trị.

📌 Hãy bắt đầu từ việc định giá – để bạn có thể kiểm soát, đàm phán, và phát triển doanh nghiệp đúng hướng.

👉 Đội ngũ Transworld Business Advisors Vietnam sẵn sàng đồng hành cùng bạn trong quá trình định giá, xây dựng mô hình tài chính và chuẩn bị cho các thương vụ gọi vốn hoặc M&A chuyên nghiệp.

Định giá không chỉ để biết bạn đang ở đâu – mà để giúp bạn chọn được con đường đi đúng nhất.